تفهیم

یاد کردن از تفهیم از تلاوت بسیار دقیق و جالب در گفتار عارفان بویژه امام خمینى در مورد نماز و سایر عبادات مى‌باشد که انسان را به عمق و اهمیت خاص نماز و رعایت لطایف خاص و مقدمات ظریف آن مشتاق و آگاه مى‌سازد.

یکى از آداب قلبیه عبادات، خصوصا عبادات ذکریه، تفهیم است و آن چنان است که انسان قلب خود را در ابتداى امر چون طفلى پندارد که زبان باز نکرده و آن را مى‌خواهد تعلیم دهد پس هریک از اذکار و اوراد و حقایق و اسرار عبادات را با کمال دقت و سعى به آن تعلیم دهد و در هر مرتبه‌اى از کمال هست، آن حقیقتى را که ادراک نموده به قلب بفهماند.

پس اگر اهل فهم معانى قرآن و اذکار نیست و از اسرار عبادت بى‌بهره است، همان معناى اجمالى را که قرآن کلام خداست و اذکار، یادآورى حق است و عبادات، اطاعت و فرمانبردارى پروردگار است، تعلیم قلب کند و به قلب همین معانى اجمالیه را بفهماند.

نشاط و بهجت

نشاط و بهجت علاوه بر آنکه از نتایج بارز نماز و عبادات مى‌باشد که بر هرکسى که یک بارهم به واقع عبادات و نمازهاى خود نزدیک شده باشد کشف و درک شده است، از طرفى از مهمترین مقدمات آن نیز مى‌باشد.

و دیگر از آداب قلبیه نماز و سایر عبادات که موجب نتایج نیکویى است، بلکه باعث فتح بعضى ابواب و کشف بعضى از اسرار عبادات است، آن است که سالک، جدیت کند که عبادت را از روى نشاط و بهجت قلب و فرح و انبساط خاطر به جا آورد و از کسالت و ادبار نفس در وقت عبادت احتراز شدید کند.

پس وقتى را که براى عبادت انتخاب مى‌کند وقتى باشد که نفس را به عبادت اقبال است و داراى نشاط و تازگى است و خستگى ندارد.

زیرا که اگر نفس را در اوقات کسالت و خستگى وادار به عبادت کند ممکن است آثار بدنى به آن مترتب شود که از جمله آنها آن است که انسان از عبادت منفجر شود در روایتى از امام صادق(ع) نقل شده است که فرمودند:

لاتکرهوا الى انفسکم العباده” خود را به اکراه به عبادت وادار مسازید.

طمانینه

هر امرى را ادبى است که مقدم لازم رسیدن کامل به آن مى‌باشد و این امر هرچه بزرگتر و عظیم‌تر، مقدم‌ مهمتر و رعایت آن اثرگذارتر است.

“... و از آداب مهم قلبیه عبادات، خصوصا عبادات ذکریه، طمانینه است و آن عبارت است از آنکه شخص سالک، عبادت را از روى سکونت قلب و اطمینان خاطر به جا آورد، زیرا که اگر عبادات را با حال اضطراب قلب و تزلزل به جا آورد، قلب از آن عبادت منفعل نشود و آثارى از عبادت در ملکوت قلب حاصل نشود و حقیقت عبادت صورت باطنیه قلب نگردد.

و تا قلب را اطمینان و سکونت و طمانینه و وقار نبود، اذکار را در آن تاثیرى نیست و از ظاهر و ملک بدن به ملکوت باطن نفس سرایت ننماید ...”

“در حدیث است که هر کسى که قرآن را در جوانى بخواند، قرآن با گوشت و خونش مختلط شود” و نکته آن، آن است که در جوانى اشتغال قلب و کدورت آن کمتر است، از این جهت قلب از آن بیشتر و زودتر متاثر شود و اثر آن نیز بیشتر باقى ماند.

محافظت عبادت از تصرف شیطان

عقل سلیم حکم مى‌کند که امور مهم که از ناحیه دشمن خاص خود ضربه‌پذیر هستند بیش از پیش نیاز به حمایت و حفاظت دارند و این امر کلى در همه عبادات على‌الخصوص ذکر صلاه لازم و مبرهن است یکى از مهمات آداب قلبیه نماز و سایر عبادات که از امهات آداب قلبیه است و قیام به آن از عظائم امور و مشکلات دقایق است، محافظت آن است از تصرفات شیطانی.

و شاید آیه شریفه که مى‌فرماید: در وصف مومنین “الذین هم على صلاتهم یحافظون” اشاره به جمیع مراتب حفظ باشد که یکى از آن مراتب بلکه اهم مراتب آن، حفظ از تصرفات شیطان است.

خشوع در نماز

از دیگر مقدمات سیر به باطن عبادات بویژه نماز خشوع است.

امام خمینی(ره) در این زمینه آورده‌اند: “یکى از امورى که از براى سالک در جمیع عبادات خصوصا نماز - که سرآمد همه عبادات است و مقام جامعیت دارد - لازم است خشوع است و حقیقت آن عبارت است از خضوع نام ممزوج باحب یا خوف و آن حاصل شود از ادراک عظمت و هیبت جمال و جلال.

مراتب خشوع به حسب مراتب ادراک عظمت و جلال و حسن و جمال است “قد افلح المومنون الذین هم فى صلاتهم خاشعون”

توجه به عزت ربوبیت و ذلت عبودیت

یکى از آداب قلبیه در عبادات و وظایف باطنیه سالک آخرت، توجه به عز ربوبیت و ذل عبودیت است و آن یکى از منازل مهم سالک است، ... که کمال و نقص انسانیت تابع کمال و نقص این امر است.

هرچه خودبینى و خود خواهى در انسان غالب باشد،از کمال انسانیت دور و از مقام قرب ربوبیت مهجور است.

این کلام عارف و مجاهد بزرگ امام خمینی(ره) در کتاب شریف اسرار الصلاه است که در اوج عرفان نظرى و عملی، در اوج مجاهده و حرکت انقلابى نیز هست و همه اینها به مدد وصل به سرمنزل همه حرکت‌ها ست که از راه نماز حاصل مى‌گردد.

نگاه باطنى به باطن نماز

مطالبى که در ادامه مى‌خوانید گزیده‌اى است مختصر از نگاه و کلام باطنى عارفان و واصلان روشن بین به باطن نماز ... و نماز، اگر نماز باشد، دل را که زبان باطن است به یارى مى‌طلبد ...
نماز داستان رهایى انسان از خود و رسیدن او به خدا است. انسانى که در سراسر زندگى سراسیمه و پرشتاب در کندو کاو معناى خویش است و تا دستکم اندکى از این معنى را در نیابد از پانمى‌نشیند، لاجرم در جستجوى فرصتى است که فارغ از نیک و بد حیات به سرچشمه ناب همه معانى دست یازد، دمى با او خلوت گزیند و حکایت دل با او باز گوید.

نگاه عمیق و باطنى به نماز براى توجه به این مهم است که اولا چه نمازى و ثانیا چگونه نماز مى‌تواند مایه آرامش روانى و تعالى زندگى دنیوى و اخروى ما باشد؟

به راستى آدمى در دنیاى امروز، در جلوه‌نمایى آزمندى‌ها و مطامع محتاج فرصتى است که از برون خسته و افسرده، اندکى گریخته و سرى به درون متعالى خویش زند و چشمى به روشنایى بازکند و واسطه این کار جز نماز چیست؟

و چه خوب است که انسان حکایت باطن نماز را از کسانى بشنود که نگاه باطنى به آن دارند.

معارف دین در نماز

حقیقت و گستره هر چیز را از درک نحوه هستی آن می توان بدست آورد، بنابراین از آنجا که در شب معراج (و در واقع در برزخ نزولی) چهره ملکوتی نماز برای مقام ختم مرتبت جلوه نمود،[1] و در قبر (در واقع در برزخ صعودی) برای مومن نماز گزار متمثل می شود،[2] بخوبی می توان فهمید که نماز فراتر از وجود اعتباری دنیایی که به صورت ارکان مخصوصه تحقق پیدا می کند، دارای وجود حقیقی و عینیت ملکوتی نیز هست. به دلیل این ویژگی نماز است که برخی از معارف دینی بخوبی در آن تجلی کرده و در واقع گستره هستی نماز تجلیگاه بسیار دیگری از معارف دینی نیز هست که در این جا به نمونه هایی از آن اشاره می شود:

1. نماز نمودار کامل توحید و یگانه پرستی است، زیرا نماز با تسبیح و تنزیه ذات حق تعالی شروع می شود و به آن ختم می گردد. به عنوان مثال، گذشته از تسبیح های توحیدی که در رکوع، سجود، اذان، اقامه، تشهد و رکعت های نماز اداء می شود و نماز گزار با گفتارها و کردارهای توحیدی یگانه پرستی خود را به منصه ظهور می رساند، گفتن تکبیرات متعدد در آغاز و انجام نماز زیباترین شعار توحیدی است که در نماز اداء می شود، زیرا تکبیر گرچه نشانه جمال حق است، ولی جلال الهی نیز در آن نهفته است، چون خود تکبیر عین تنزیه الهی است، بدلیل آن که معنای «الله اکبر» این نیست که ...
ادامه نوشته

آثار نماز جماعت در روایات

امام رضا(ع) می فرمایند: کسی که سمت راست امام جماعت چهل روز نماز بخواند، وارد بهشت می شود.

امام صادق (ع) فرمود: هرکه پنج نماز شبانه روز را به جماعت خواند به او خوش گمان گمان باشید و گواهی اش را بپذیرید.

حضرت رسول (ص) می فرماید: کسی که بر نماز جماعت مداومت داشته باشد، غیبت او بر مسلمانان حرام و عدالتش ثابت است.

رسول خدا (ص) فرمود: هر کس نمازهای پنج گانه خود را به جماعت برگزار کند، خداوند به او پنج چیز عنایت می فرماید. 1_ تنگی معاش را از او دفع می کند. 2_ ضیق و فشار قبر را از او برمیدارد. 3_ روز قیامت نامه اعمال ش را به دست راستش می دهند. 4_ از صراط مثل برق می گذرد. 5_ بی حساب وارد بهشت می شود.

حضرت رسول (ص) فرمودند: کسی که نماز خود را با جماعت و تکبیر اول نماز، چهل روز انجام دهد، خداوند دو برائت را برای او مقرر می سازد. 1_ برائت از آتش دوزخ. 2_ برائت از نفاق.

رسول خدا (ص) فرمودند: هر که وضوی کامل و نیک بگیرد و سپس به نماز جماعت رو نهد، خدای تعالی به ازای هر گامی که می گذارد برای او یک حسنه می نویسد و یک گناه او را می پوشاند.

پیامبر اسلام (ص) فرمودند: هر که مراغبت و مواظبت در حضور نماز جماعت کند، همانند برق درخشنده از صراط با دسته اول سابقین در اسلام می گذرد، در حالی که صورتش از ماه شب چهاردهم نورانی تر باشد و به عوض هر روز و شبی که در نماز جماعت مراقبت کند، ثواب شهید دارد.

رسول اکرم (ص) فرمودند: جبرییل و هفتاد هزار فرشته دیگر نزد من آمدند و گفتند: ای محمد هر که دوست دار نماز جماعت باشد، خدای متعال و ملائکه دوست دار او گردند.

از چیزهایی که رسول گرامی اسلام (ص) درباره آن به علی (ع) وصیت کرد: یا علی سه چیز موجب رفعت درجه است:کامل گرفتن وضو در هوای سرد، انتظار نماز بعد از هر نماز، و رفتن در روز و شب به طرف نماز جماعت.

و در آخر این بحث میگوییم که:

نماز جماعت فرمان خداوند صبحان است.

نماز جماعت سنت رسول خدا (ص) و ائمه اطهار است.

نماز جماعت باقیات الصالحات است.

نماز جماعت معراج نماز گزاران است.

نماز جماعت سبب خشنودی خداوند است.

نماز جماعت نزول رحمت و برکات الهی است.

نماز جماعت و...

ادامه نوشته

ثواب نماز جماعت در روایات

امام رضا(ع) فرمودند: نماز به صورت جماعت با فضیلت تر است.

محمد بن عماره می گوید: از حضرت امام رضا(ع) سوال کردم: مردی نماز را به تنهایی در مسجد کوفه می خواند، آیا فضیلت این نماز بیشتر است یا در جماعت شرکت کردن؟ حضرت فرمودند: نماز جماعت افضل است.

حضرت رسول(ص) فرمودند: یک نماز که به جماعت برگزار گردد، فضیلت دارد بر بیست و پنج نماز فرادی.

رسول اکرم(ص) فرمودند: هر که با پای خود به سوی مسجد برود به هر گامی که بر می دارد، هزار حسنه در نامه عملش می نویسند و هفتاد هزار درجه برایش عطا کنند و اگر بر این عمل باشد تا بمیرد حق تعالی هفتاد هزار ملک بر او موکل فرماید که در قبر او را عیادت کنند و در تنهایی قبر مونس او باشند و برای او استغفار نمایند تا از قبرش مبعوث شود.

امام صادق(ع) فرمودند: نماز جماعت فضیلت دارد بر نماز فرادی به بیست و سه درجه و بیست و پنج نماز محسوب می شود.

پیامبر اکرم (ص) فرمود: جبرییل(ع) نزد من آمد و گفت: ای محمد یک تکبیر که مومن در نماز جماعت درک کند برایش بهتر است از هفتاد حج و هزار عمره مستحب.

امام رضا(ع) می فرمایند: فضیلت نماز جماعت بر نماز فرادی هر یک رکعت برابر با دو هزار رکعت است.

ثواب و اهمیت نماز جماعت

چه خوش است نمازها را به جماعت بخوانیم، دوستان تو این بخش من اهمیت، ثواب و آثار نماز جماعت رو براتون نوشتم. امیدوارم با خوندن این مطالب شما هم جزء نماز جماعت گزاران باشید. که به نظر من خیلی ثواب داره، و حتی با این کار میتونیم آخرتمون رو تضمین کنیم. خب بریم سراغ مطالب ارزشمندی در این مورد.

اهمیت نماز جماعت در روایات مختلف

پیامبر اکرم(ص) فرمودند: به خاطر انجام دادن هفت کار، جبرییل آرزو داشت کاش از فرزندان آدم(ع) بود، یکی از آن کارها، خواندن نماز با جماعت است.

ربیع بن خیثم با آن که فلج شده بود از نماز جماعت دست بر نمی داش، هر روز دست او را می گرفتند و او پای بر زمین می کشید و خود را به نماز جماعت می رساند. شخصی به او گفت: اگر در خانه نماز بخوانی بهتر است و بر تو حرجی نیست. ربیع گفت: هر کس صدای (حی علی صلاه) راشنید لازم است که اجابت کند، اگرچه در رفتن به زحمت بیفتد.

رسول خدا(ص) فرمودند: خدای متعال می فرماید: ای امت محمد در هر جا که هستید با گروهی از مردم به نماز جماعت مشغول شوید.

لقمان به فرزندش فرمود: پسرم نماز را به جماعت بخوان اگر چه روی نیزه باشد.

امام صادق(ع) فرمودند: نخستین جماعتی که برگزار شد، روزی بود که رسول خدا(ص) داشت نماز می خواند و علی بن ابی طالب امیر المومنین(ع) همراه آن حضرت بودند.

حسن صیغل از ابی عبد الله امام صادق(ع) از کمترین تعداد جماعت پرسش کرد، امام (ع) فرمود: یک مرد و زن و اگر کسی در مسجد حاضر نباشد، مومن به تنها جماعت است.زیرا زمانی که اذان و اقامه گفت، دوصف از فرشتگان در پشت سر او به نماز می ایستند، و اگر تنها اقامه گفت، یک صف از فرشتگان به او اقامه می کنند. و نیز پیامبر(ص) فرمود: مومن به تنهایی حجت و تنهایی جماعت است.