پایگاه جامع دنیای نیاز به نماز

نماز بهترین اعمال دینی است که اگر قبول درگاه خداوند عالم شود و عبادت های دیگر هم قبول می شود و اگر پذیرفته نشود و اعمال دیگر هم قبول نمی شود  و همان طور که اگر انسان شبانه روزی پنج نوبت در نهر آبی شست و شو کند چرک در بدنش نمی ماند ،نماز های پنج گانه هم انسان را از گناهان پاک می کند .

پس انسان باید مواظب باشد که به عجله و شتاب زدگی نماز نخواند و در حال نماز به یاد خدا و با خضوع و خشوع و وقار باشد و متوجه باشد که با چه کسی سخن می گوید.هم چنین سزاوار است کارهایی را که ثواب نماز را کم می کند بجا نیاورد.

"رساله توضیح المسائل آیت الله سیستانی"

الف) شخصی صبح به مسجد آمد که نماز بخواند و عجله داشت، اتفاقا امام جماعت هم به بعد از سوره ی حمد سوره نوح را شروع کرد؛

چون به اینجا رسید که "انا ارسلنا نوحا" یعنی ما نوح را فرستادیم ... مابقی آیه یادش رفت و سکوتش رفت و سکوتش طولانی شد.

آن شخص طالقت نیاورد و گفت: ایها القاری اگر نوح نمی رود دیگری را بفرست و ما را رها کن.

ب) به شخصی که در نماز جماعت شرکت نمی کرد، گفتند چرا در نماز جماعت شرکت نمی کنی؟ گفت قران می فرماید: "ان الصلاه تنهی عن الفحشاءو المنکر".

6. نمازی که به واسطه اجاره و نذر و قسم و عهد واجب می شود و نماز جمعه از نماز های روزانه است.

"رساله توضیح المسائل آیت الله سیستانی"

و بین نماز های مستحبی به خواندن نافله های شبانه روزی بیشتر سفارش شده و آنها در غیر روز جمعه سی و چهار رکعتند، که هشت رکعت آن نافله ظهر و هشت رکعت نافله عصر و چهار رکعت نافله مغرب و دو رکعت نافله عشا را بنابر احتیاط واجب باید نشسته بخواند، یک رکعت حساب می شود.

ولی در روز جمعه بر شانزده رکعت نافله ظهر و عصر ،چهار رکعت اضافه می شود و بهتر آن است که تمام بیست رکعت را پیش از زوال به جا آورد.

به جز دو رکعت آن که بهتر است در وقت زوال باشد.

"رساله توضیح المسائل آیت الله سیستانی"

در این جا یعنی خانه کعبه که در مکه معظمه است.در نماز باید صورت و سینه و شکم و جلوی پاها رو به قبله باشد و در موقع ایستادن لازم نیست نوک انگشتان پا هم رو به قبله باشد گر چه موافق احتیاط است.

"احکام آموزشی عبادات سطح 1 محمد رضا مشفقی پور"

1. از اول آفتاب تا ظهر وقت به جا آوردن مرا داری، 9 قنوت دارم و دو رکعتی ام؛ فعلا واجب نیستم و مستحبم، اما وقتی امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف تشریف آوردند واجب می شوم؟

الف) برای آشنایی بیشتر با من به این آیه دقت کنید: "واقیموا الصلوه و اتو الزکاه و ارکعوا مع الراکعین". 

- من مصداقی برای بیت شعری معروف هستم: "بنی آدم اعضای یکدیگرند، که در آفرینش ز یک گوهرند"

ب) جبرئیل آرزوی به جا آوردن مرا داشت.

3.

الف) مرا به انواع مختلفی می شود خواند؛

ب) خدا نکند که من بر شما واجب شوم؛

ج) دارای 10 رکوع و 2 رکعت هستم؛

4. نماز های پر فضیلت مستحبی هستم که باعث بر آوردن حاجات و آمرزش گناهان می شوم؛ بین دو نماز مغرب و عشاء خوانده می شود.

5.

باید مرا آهسته خواند

نیتم را بر زبان نیاورید

قنوت و سوره هم ندارم

حتی بسم الله الرحمن الرحیم مرا آهسته بگویید.

به شیطان گفتم توحید خدا و ایمان به محمد رسول خدا (ص) و دوستی برادرش آقای مردم ُعلی بن ابی طالب و دوستی امامان طاهرین و پاکیزگان از نسل علی  و دشمنی دشمنانشان برای من باقی می ماند و هر چه که از دنیا از دست برود بعد از این باطل است، سپس مشغول نماز شدم، گرگ آمد و گوسفندی را گرفت و رفت به طوری که من می دیدم ناگاه شیری به گرگ رو آورد و او را پاره کرد و دو نیم کرد و گوسفند را خلاص کرد و بلکه برگرداند.

بعد فریاد زد ای اباذر سرگرم نمازت شو که همانا خدای سبحان مرا مامور نگهداری گوسفندان تو کرده تا زمانی که نمازت را بخوانی، من مشغول نماز شدم. شگفتی مرا فرا گرفت که جز خدای سبحان کسی نمی دانست سپس شیر آمد و گفت برو به سوی محمد (ص) و از طرف من به او سلام برسان و به او خبر ده که همراه و صحابه ات را خدا گرامی داشت. شیری را موکل کرد برای نگهداری گوسفندانش، سپس رسول خدا شادمان شد و اطرافیانش از شنیدن این قصه تعجب کرند.

اگر نه روی دل اندر برابرت دارم

                       من این نماز حساب نماز نشمارم

مراد من ز نماز آن بود که پنهانی

                      حدیث درد فراق تو با تو بگذارم

و گر نه این چه نمازی بود که من با تو

                      نشسته روی به محراب و دل بیازارم

"کتاب درسنامه تبلیغی احکام | مولفین:حسن هرمز و محمود محمدی"

پایین ترین مرتبه نیت در نماز که بدون آن نماز باطل می گردد ، این است که نمازگزار برای اطاعت امر خدا نماز بخواند . انگیزه نمازگزار باید اطاعت امر خداوند باشد که اگر خداوند درباره نماز دستوری نداشت یا نماز مطلوب خداوند نبود ، او نماز نمی خواند .

با این مرتبه از نیت و انگیزه ، تنها نماز انسان صحیح خواهد بود و تکلیف از او ساقط می گردد و لازم نیست آن را اعاده یا قضا کند.

اما مقبول گشتن نماز در پیشگاه خداوند بسته به آن است که نیت انسان خالص باشد و واقعاً در نماز قصد تقرب به خداوند داشته باشد و آن نماز موجب رشد ، کمال و نزدیک شدن او به خداوند گردد .

چنان که گفتیم ، در برخی از روایات ، عبادت ها و به پیروی آن نیت ها به سه قسم کلی تقسیم می گردند :

1. عبادت بردگان ؛ عبادتی که به دلیل ترس از عذاب الهی به جا آورده می شود ؛
2. عبادت مزد گیران ؛ عبادتی که به امید رسیدن به ثواب و بهشت انجام پذیرد ؛
3. عبادت آزادگان ؛ عبادتی که فقط برای خداوند است .

همچنین خلوص درجات و مراتبی دارد و عالی ترین مرتبه آن خلوص محض و کامل برای خداوند است که هیچ انگیزه و خواست نفسانی با آن آمیخته نیست ؛ مرتبه ای که برای رسیدن به آن راه طولانی و سختی را باید طی کرد . کسانی که به دلیل ترس از عذاب یا طمع رسیدن به بهشت ، خدا را عبادت می کنند ، به اخلاص کامل نرسیده اند و مرتبه خلوصشان با حب ذات و توجه به خویشتن آمیخته است و تا رسیدن به مرتبه ای از خلوص که انسان خود را نبیند و کاملاً محو و فانی در جمال محبوب گردد ، باید راهی طولانی طی کنند .

ما به عیان مشاهده می کنیم که چگونه تشویق ها و تهدیدها و تنبیه ها در افراد معمولی و به ویژه نوجوانانی که تازه به سن تکلیف رسیده اند ، اثر می گذارد و باعث می گردد که آنان نماز بخوانند و چه بسا اگر این تشویق ها و تنبیه ها نمی بود، نماز نمی خواندند .

باید کودک را به مظاهر عمل و تکرار در این ظاهر انس دهیم تا باطن او شکل گیرد. تجارب و تعالیم علمی نشان داده اند، که حتی عمل ریایی در صورت تکرار در فردی تثبیت می‌شود. پس از تثبیت، می‌توان یک عمل ریایی را به صورت واقعی و بی ریا درآورد; به شرط اینکه نیت عمل را عوض کند.

مثلاً، ممکن است کودک یا نوجوانی از طرف امام جماعت تشویق شود و خاطره‌ی خوشی در ذهنش شکل بگیرد. لذا، وی مدتی به خاطر همین تشویق، به مسجد می‌رود. پس از مدتی، جاذبه‌های معنوی مسجد و حالات نماز گزاران به هنگام نماز، این فرد را مجذوب خود می‌کند و او را فردی مذهبی بار می‌آورد.

این گونه، ما کودک را به تکرار ظاهر در عبادت سوق می‌دهیم، تا زمینه برای انس به عبادت، تثبیت عمل و ایجاد عادت، در او فراهم آید

پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلّم ـ، بزرگ مربی مکتب اسلام، در زمینه‌ی آموزش نماز و تکرار آن برای نوه‌ی گرامی شان، حضرت امام حسین علیه السلام چنین رفتاری داشتند:

«روزی حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلّم قصد خواندن نماز را داشتند. امام حسین علیه السلام در کنار جد بزرگوارشان بودند و قصد همراهی با پیامبر صلی الله علیه و آله و سلّم را داشتند.

پیامبر صلی الله علیه و آله و سلّم تکبیر گفتند، ولی امام حسین علیه السلام نتوانستند آن را تکرار کنند. پیامبر صلی الله علیه و آله و سلّم تکبیر دوم، سوم، چهارم، پنجم و ششم را گفتند. بالاخره، در هفتمین بار، تکبیر امام حسین علیه السلام صحیح ادا شد و نماز آغاز گردید».

این شیوه رفتار نبی مکرم اسلام صلی الله علیه و آله و سلّم ـ، می‌تواند الگو و روش خوبی برای والدین و مربیان باشد. آنان باید همانند پیامبر عظیم الشأن اسلام صلی الله علیه و آله و سلّم ـ، مراحل رشد کودک را در نظر بگیرند و سعی کنند با صبر و حوصله، به نیاز فطری کودکان پاسخ مناسب بدهند.

هنر بزرگ والدین و مربیان این است که دنیای کودک را درک نمایند و بدانند که برخی از مسائل که ممکن است برای بزرگسالان خسته کننده باشد، برای کودکان لذت بخش است.

کودک از تکرار مکررات همچون خواندن و ذکر مکرر قصه‌ها و داستان‌ها اصلاً خسته نمی‌شود. اگر بیان این داستان‌ها با صوت خوش و ریتم و آهنگ مطلوب باشد، کودک کاملاً مجذوب و علاقمند می‌شود. در این باره، مادران بخوبی می‌دانند که بعضی قصه‌ها را صدها بار تکرار ...

شاید بتوان همه مراتب عبادات و مقدمات آنها را وابسته به امر مهم حضور قلب دانست؛

چرا که حضور قلب یعنى حضور در محضر ملکوت خداوندگار و این نه تنها مقدمه لازم همه اعمال و اذکار بلکه بزرگترین نتیجه و مقصود مورد نظر است.

یکى از اسرار عبادات و فواید مهم، که هم مقدمه آن است، آن است که جمیع مملکت باطن و ظاهر، مسخر در تحت اراده الله و متحرک به تحرک الله شود و قواى ملکوتیه و ملکیه نفس از جنود [سپاهیان] الله شوند و همگى نسبت به حق‌ تعالى سمت ملائکه‌الله را پیدا کنند... ؛

و نتیجه این تسلیم اراده به حق در دار آخرت آن شود که حق‌ تعالى اراده او را در عوالم غیب نافذ فرماید و او رامثل اعلاى خود قرار دهد و این سلطنت الهیه‌اى است که به بنده دهند از براى ترک اراده خود و ترک سلطنت هواهاى نفسانیه و اطاعت ابلیس و هیچ یک از این نتایج که ذکر شد حاصل نمى‌شود مگر با حضور قلب کامل.

اگر قلب در وقت عبادت غافل و ساهى باشد، عبادت او حقیقت پیدا نکندو شبه لهو و بازى است.

از حضرت رسول ختمى‌ مرتبت روایت است که “عبادت کن خداى تعالى را چنانچه گویا او را مى‌بینى و اگر تو او را نمى‌‌بینى او تو را مى‌بیند.”