تعدادی از احادیث و اسناد و ایات و سفارشات در رابطه با نماز شب

اسناد نماز شب: آیهء16-17 سورهء سجده:

و از آنچه روزی دادیم به ایشان انفاق میکنند .

که چه چیز عظیمی به آنها اعطا میکنیم.

شب زنده دار باش.

از خشیت خدا فرو نمیریزد مگر اینکه دریا هایی از اتش را خاموش میکند

و دوستی اش در راه خداست و دشمنیش در راه اوست و ...

یکی از پر فضیلت ترین عبادات و نماز های وارد شده برای تقرب به خداوند نماز شب می باشد و آیات و روایات فراوان در مورد این عبادت نورانی به ما رسیده بگونه ای که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) می فرمایند:

دو رکعت نماز در دل شب پیش من از دنیا و آنچه در آن است محبوبتر است (بحارالانوار –ج87-ص148)

و نیز امام صادق علیه السلام می فرمایند:

نماز شب صورت را زیبا و خلق را نیکو و انسان را خوشبو می کند، رزق را زیاد و قرض را ادا می کند و اندوه را برطرف می سازد و چشم را جلا می دهد. (بحار ج 87 ص 153)

و باز هم پیامبر عطیم الشان اسلام علیه السلام می فرمایند:

مراتب نماز شبنماز شب وسیله ای است برای خوشنودی خدا و دوستی ملائکه، نماز شب سنت و روش پیامبران و نور معرفت و ریشه ایمان می باشد. بدن را آرامش می دهد و شیطان را خشمگین می کند سلاحی بر علیه دشمنان و وسیله ای است برای اجابت دعا و قبول شدن اعمال، روزی انسان را توسعه می دهد شفیع بین ملک الموت و نمازگزار می شود، چراغ و فرش قبر و جواب (دو فرشته) منکر و نکیر می باشد. در قبر تا قیامت مونس و زائر نمازگزار خواهد بود نماز بر سرش سایه می افکند، تاجی برسرش و لباسی بر بدنش می گردد، نور پیش رویش حائل بین او و آتش دوزخ خواهد بود، برای مؤمن حجتی است نزد خدا و وسیله سنگین شدن میزان اعمال و حکم عبور بر صراط و کلید بهشت می باشد زیرا نماز تکبیر است و حمد و ستایش و تسبیح و تمجید و تقدیس و تعظیم و قرائت و دعا و البته بهترین اعمال خواندن نماز در اول وقت آن است (بحار الأنوار ج 87 ص 161، خودسازی تهذیب و تزکیه، ابراهیم امینی ص 279)
و صدها و هزاران حدیث و روایت و داستانی در این باب وجود دارد و ما  قصد پرداختنم به انها را نداریم

اما بحث اصلی ما در مورد مراتب و کیفیت نماز شب است. کیفیت اصلی نماز شب را می توانید در این صفحه مطالعه کنید.
سوال اینجاست که آیا نماز شب فقط همین یک صورت را دارد؟ آیا قضیه صفر و 100 است یعنی یا باید نیمه شب بیدار شویم و 11 رکعت نمار بخوانیم یا بگونه آسان تری هم می توان در این قافله قرار گرفت؟

پاسخ سوال بلی است. می توانیم با راه های ساده تری خود را در زمره نماز شب خوانان قرار دهیم! (البته قطعا ثواب نماز شب کامل در زمان اصلی را نخواد داشت اما برای شروع خیلی هم خوب است) برای تشریح عرضم اجازه بدهید وارد قسمت اصلی یادداشت بشوم و مراتب نماز شب را با هم مرور کنیم (مطالب زیر نقل از قول یکی از اساتید اخلاق است)

نماز شب مراتب مختلفی دارد و در اصل عبادت خداوند است در شب هنگام

ساده ترین مرتبه نماز شب وضو گرفتن قبل خواب است که فکر می کنم بسیار ساده بوده و همه بتوانند به این مرتبه ازنماز شب دست بیابند.

اگر بخواهیم قدری در این مراتب بالا برویم می توانیم قبل از خواب یک رکعت نماز وتر (البته نه لزوما با قنوت طولانی بلکه با یکی دو دعای کوتاه مثل ربنا آتنا ... یا چند بار استغفار)

گاهی هم آدم حال خوبی داره و می تونه 11 رکعت رو بخونه و چقدر خوب ...

ـ جـبرئيل پيوسته مرا به شب زنده دارى سفارش مى كرد , چندان كه گمان كردم نيكان امت من جز اندكى از شب را هرگز نخواهند خفت .

ـ خداوند ابراهيم را خليل خود نكرد مگر از آن رو كه مردم را اطعام مى كرد , و شب هنگام كه مردم خفته بودند او نماز مى خواند.

ـ امام صادق (ع ) : شرافت مؤمن در نماز شب اوست , و عزت مؤمن در خوددارى او از لطمه زدن به آبروى مردم .

ـ امـام عـلـى (ع ) مـى فـرمـود : ما خاندانى هستيم كه دستور داريم اطعام كنيم و در گرفتاريها (به مردم ) كمك كنيم و وقتى مردم خفته اند نماز گزاريم .

ـ امام باقر(ع ) : خداوند دوست دارد كسى را كه به نماز شب , زنده دارى كند.

ـ امـام صـادق (ع ) : خـداى عزوجل فرموده است : ((دارايى و فرزندان زيور زندگى اين جهانند)) هشت ركعتى كه بنده در آخر شب مى خواند , زيور آخرت است .

ـ شب زنده دارى را فرو مگذار , زيرا بازنده كسى است كه شب زنده دارى را ببازد.

ـ من نفرت دارم از مردى كه قرآن را خوانده است و نيمه هاى شب از خواب بيدار مى شود ,اما براى نماز بر نمى خيزد تا آن كه صبح مى شود و براى نمازش مى شتابد.

ـ پـيـامـبر خدا(ص ) : هرگاه مرد نيمه شب همسرش را از خواب بيدار كند و هر دو وضو بگيرندو نماز بخوانند , در شمار مردان و زنانى قلمداد مى شوند كه بسيار به ياد خدايند.

ـ رحـمـت خـدا بر آن مردى باد , كه نيمه هاى شب برخيزد و نماز بخواند و همسرش را براى نماز خواندن بيدار كند و اگر بيدار نشد آب به صورتش بپاشد.

نيمه هاى شب از خواب برخيزد و نماز بخواند و شوهرش را براى نماز بيدار كند و اگر امتناع كرد , به صورتش آب پاشد.

ـ امام باقر و امام صادق (ع ) درباره آيه ((قطعا برخاستن شب و گفتار راستين تر است )) ,فرمودند : منظور برخاستن در ساعات آخر شب است .

ـ امـام صـادق (ع ) نـيـز دربـاره هـمـيـن آيـه , فـرمـود : مـنـظـور از ((و گفتار (در آن هنگام ) راستين تراست )).

ـ امـام رضـا(ع ) در پـاسـخ بـه پرسش از تسبيح در آيه ((و شبى دراز او را تسبيح گوى )) , فرمود :منظور نماز شب است .

ـ امـام كـاظـم (ع ) چـون از آخـريـن ركـعـت نـماز وتر سر بر مى داشت , مى گفت : ((در اين جا كـسـى ايـسـتـاده اسـت كـه نيكيهايش نعمتى است كه تو به او داده اى و او در گزاردن شكر آنها نـاتـوان اسـت و گـناهش بزرگ و بسيار و چيزى جز حمايت و رحمت تو در كف ندارد , زيرا تو در كـتـاب خود كه بر پيامبر مرسلت (ص ) فرو فرستاده اى فرموده اى : ((اندكى از شب را مى خفتند و درسحرگاهان آمرزش مى خواستند)).

ايـنـك سـحر است و من براى گناهم از تو آمرزش مى طلبم آمرزش طلبى كسى كه سود و زيان ومرگ و زندگى و حشر و نشرش به دست او نيست )).

سجده مى افتاد.

باليدن خدا به كسى كه در دل شب نماز مى خواند

ـ پيامبر خدا(ص ) : هرگاه بنده در دل شب تار با سرور خود خلوت كند و با او به راز ونياز ...

ارکان نماز، اجزای اساسی آن به شمار می آید و چنانچه یکی از آنها به جا آورده نشود و یا اضافه شود - هر چند بر اثر فراموشی هم باشد - باطل است.

واجبات غیر رکن، گر چه انجام دادن آن ها لازم است؛ ولی چنانچه از روی فراموشی کم یا زیاد شود، نماز باطل نیست.

واجبات نماز یازده تا است و به دو قسم ارکان و غیر رکن تقسیم می شود:

ارکان عبارت است از: نیت،قیام، تکبیره الاحرام، رکوع و سجود.

غیر رکن عبارت است از: قرائت، ذکر، تشهد، سلام، ترتیب و موالات.

"برگرفته از کتاب یکصد پرسش و پاسخ درباره نماز"

به نیت مافی الذمه.

" برگرفته از کتاب یکصد پرسش و پاسخ درباره نماز"

کامل کننده نماز

پیامبر (ص ) :سووا صفوفکم فان تسویة الصف تمام الصلاة

صفهای  نماز جماعت را مساوی کنید، پس همانا که مساوی کردن صفها، کامل کننده نماز است .

( بحار الانوار، ج ,88 ص 20 )

حضور در نماز جماعت با قصد پاک

پیامبر (ص ) :من اتی الجماعة ایمانا واحتسابا استأنف العمل

کسی  که در نماز جماعت با ایمان و قصد پاک و خشنودی خداداخل شود، اعمال خود را از سر گیرد. (کنایه از این است که گناهان گذشته اش بخشیده  می شود).

( ثواب الاعمال ، ص 87 )

سبب ورود بهشت

امام صادق (ع ) :من صلی عن یمین الامام اربعین یوما دخل الجنة

کسی  که سمت راست امام جماعت چهل روز نماز بخواند وارد بهشت می شود.

( جامع احادیث الشیعه ، ج 6، ص 465 )

صف اول و صف ملائکة

امام علی (ع ) :افضل الصفوف اولها و هو صف الملائکة و افضل المقدم میامن الامام

بهترین صفهای نماز جماعت ، صف اول است ، وآن صف ملائکه است و بهترین جای صف اول سمت راست امام است .

( بحار الانوار، ج ,88 ص 18 )

فضیلت یک رکعت

امام رضا (ع ) :فضل الجماعة علی الفرد بکل رکعة الفارکعة

فضیلت نماز جماعت بر نماز فرادی هر یک رکعت برابر دو هزار رکعت است .

( بحار الانوار، ج ,88 ص 4 )

نماز جماعت سبب ورود به بهشت

پیامبر (ص ) :فما من مؤمن مشی الی الجماعة الا خلف الله علیه اهوال یوم القیامة ، ثم یأمر به الی  الجنة

پس مؤمنی نیست که در راه نماز جماعت قدم بردارد مگر این که خداوند تبارک و تعالی  ترس وهراس روز قیامت را برای او سبک می گیرد، سپس او را امر می کند به ورود به بهشت .

( وسائل الشیعه ، ج 5، ص 372 )

اقتدا به امام جماعت اهل ولایت

امام رضا (ع ) :و لا تصلی خلف فاجر و لایقتدی الا باهل الولایة

پشت سر آدم فاجر نماز نخوان ، اقتدا فقطبر شخص اهل ولایت اهل بیت عصمت و طهارت جایز است .

( تحف العقول ، ص 308 )