پایگاه جامع دنیای نیاز به نماز

نماز انجام مراسم خاصی برای نشان دادن پرستش و راز و نیاز با خداوند است، نماز سرود توحید و یکتاپرستی، فضیلت، پاکی، ذکر و یاد خداست.

نماز بهترین وسیله ارتباط انسان با خداست که به وسیله آن انسان از آرامش برخوردار و از بدی ها و تباهی ها دوری می جوید.

ترجمه: به درستی که نماز انسان را از هر کار زشت و منکری باز می دارد.

"کتاب احادیث و شناخت نماز"

مقدمه: سلامی دوباره، این قسمت هم ادامه ی پست قبلی هست که البته چون این سوال و جواب ها در مورد مستحبات نماز جماعت هست، لازم دونستم که از واجبات آن جدا باشد!

س 28_ اگر مأموم مرد بود، مستحب است کدام طرف امام بایستد؟

ج_ مستحب است طرف راست امام بایستد.

س 29_ اگر زن بود، مستحب است کدام طرف امام بایستد؟

ج_ اگر یک زن باشد، مستحب است در طرف راست امام طوری بایستد که جای سجده اش، مساوی زانو یا قدم امام باشد.

س 30_ اگر مأمومین یک مرد و یک زن، یا یک مرد و چند زن باشند، مستحب است به چه نحوی بایستند؟

ج_ مستحب است، مرد طرف راست امام و باقی پشت سر امام بایستند.

س 31_ اگر مأمومین چند زن و چند مرد بودند، چگونه بایستند؟

ج_ بهتر است که در ردیف یکدیگر بایستند و امام جلوتر از دیگران نایستد.

س 32_ مستحب است امام در کدام قسمت صف بایستد؟

ج_ مستحب است امام در وسط صف بایستد و اهل علم، کمال و تقوا در صف اول بایستند.

س 33_ صف های جماعت باید به چه نحوی باشند؟

ج_ مستحب است صف های جماعت، منظم باشد و بین کسانی که در یک صف ایستاده اند، فاصله نباشد و شانه آنها در ردیف یکدیگر باشد.

س 34_ بعد از گفتن «قد قامت الصلاة» توسط امام، مأمومین چه وظیفه ای دارند؟

ج_ مستحب است بعد از گفتن «قد قامت الصلاة» مأمومین برخیزند.

س 35_ امام در هنگام اقامه نماز جماعت چه وظیفه ای نسبت به مأمومین دارد؟

ج_ مستحب است امام جماعت، حال مأمومین را که از دیگران ضعیف تر است، رعایت کند و قنوت، رکوع و سجود را طول ندهد، مگر بداند همه کسانی که به او اقتدا کرده اند به طولانی شدن نماز مایل هستند.

س 36_ در هنگام خواندن حمد و سوره و ذکرها چه وظیفه ای دارد؟

ج_ مستحب است امام جماعت، در حمد و سوره و ذکرهایی که بلند می خواند، صدای خود را مقداری بلند کند که دیگران بشنوند. ولی بیش از اندازه صدا را بلند نکند.

س 37_ اگر امام در رکوع بفهمد کسی تازه رسیده و می خواهد اقتدا کند، چه وظیفه ای دارند؟

ج_ مستحب است رکوع را دو برابر همیشه، طول بدهد و بعد برخیزد، اگر چه بفهمد شخص دیگری نیز، برای اقتدا وارد شده است

مقدمه: باسلام، امروز هم چند مورد از سوال و جواب های احکام نماز جماعت را خودم گرد آوری کردم و در اختیار شما عزیزان قرار داده ام؛

سوال و جواب حدود 30 تا می باشد، برای زیبایی بهتر، بقیه سوالات و جوابها را در ادامه ی مطلب گذاشته ام!

س 1_ هنگامی که شخصی به جماعت می ایستد آیا لازم است امام جماعت را تعیین کند؟

ج_ موقعی که مأموم نیت می کند، باید امام جماعت را معین نماید. ولی دانستن اسم او لازم نیست. مثلا اگر نیت کند: اقتدا می کنم به امام حاضر، نمازش صحیح است.

س 2_ مأموم چه چیزهایی را باید در نماز، خودش بخواند؟

ج_ مأموم باید غیر از حمد و سوره همه نماز را خودش بخواند.

س 3_ در چه صورت، حمد و سوره را نیز باید خواند؟

ج_ اگر رکعت اول یا دوم او، رکعت سوم یا چهارم امام باشد، باید حمد و سوره را نیز بخواند.

س 4_ در چه صورت مستحب است حمد و سوره را بخواند؟

ج_ اگر مأموم در رکعت اول و دوم نماز صبح، مغرب و عشاء صدای حمد و سوره امام را بشنود، اگر چه کلمه ها را تشخیص ندهد، باید حمد و سوره نخواند و اگر صدای امام را نشنود، مستحب است حمد و سوره بخواند. ولی باید آهسته بخواند و چنانچه سهواً بلند بخواند، اشکال ندارد.

س 5_ اگر مأموم، بعضی از کلمه های حمد و سوره امام را بشنود، چه وظیفه ای دارد؟

ج_ بنا بر احتیاط واجب، حمد و سوره نخواند.

س 6_ اگر امام، سهواً حمد و سوره بخواند، یا خیال کند صدایی که می شنود، صدای امام نیست و حمد و سوره بخواند و بعد بفهمد صدای امام بوده، نمازش چه حکمی پیدا می کند؟

ج_ نمازش صحیح است.

س 7_ اگر شک کند صدای امام را می شنود یا نه، یا صدایی بشنود و نداند صدای امام است یا صدای دیگری چه وظیفه ای دارد؟

ج_ می تواند حمد و سوره بخواند.

س 8_ در نماز ظهر و عصر و در رکعت اول و دوم آن، مأموم چه وظیفه ای دارد؟

...

اما مقبول گشتن نماز در پیشگاه خداوند بسته به آن است که نیت انسان خالص باشد و واقعاً در نماز قصد تقرب به خداوند داشته باشد و آن نماز موجب رشد ، کمال و نزدیک شدن او به خداوند گردد . چنان که گفتیم، در برخی از روایات، عبادت ها و به پیروی آن نیت ها به سه قسم کلی تقسیم می گردند:

1. عبادت بردگان ؛ عبادتی که به دلیل ترس از عذاب الهی به جا آورده می شود ؛

3. عبادت آزادگان ؛ عبادتی که فقط برای خداوند است .

همچنین خلوص درجات و مراتبی دارد و عالی ترین مرتبه آن خلوص محض و کامل برای خداوند است که هیچ انگیزه و خواست نفسانی با آن آمیخته نیست؛ مرتبه ای که برای رسیدن به آن راه طولانی و سختی را باید طی کرد.

 کسانی که به دلیل ترس از عذاب یا طمع رسیدن به بهشت، خدا را عبادت می کنند، به اخلاص کامل نرسیده اند و مرتبه خلوصشان با حب ذات و توجه به خویشتن آمیخته است و تا رسیدن به مرتبه ای از خلوص که انسان خود را نبیند و کاملاً محو و فانی در جمال محبوب گردد ، باید راهی طولانی طی کنند.

ما به عیان مشاهده می کنیم که چگونه تشویق ها و تهدیدها و تنبیه ها در افراد معمولی و به ویژه نوجوانانی که تازه به سن تکلیف رسیده اند، اثر می گذارد و باعث می گردد که آنان نماز بخوانند و چه بسا اگر این تشویق ها و تنبیه ها نمی بود، نماز نمی خواندند .

جواب: اگر ضعف عقلى وى به حدى که عنوان جنون بر آن صدق کند، نرسیده و در تمام اوقات نماز در حال اغماء نبوده است، قضاى نمازها و روزه‏هاى فوت شده او بر شما واجب است، و گرنه چیزى از بابت آن بر شما نیست.

س 2: اگر شخصى فوت کند، چه کسى باید کفاره روزه او را بپردازد؟ آیا بر پسران و دختران وى دادن کفاره واجب است یا شخص دیگرى هم مى‏تواند آن را بدهد؟

جواب: کفاره روزه که بر پدر واجب است، اگر به نحو تخییرى بوده است، یعنى وى هم توانائى روزه گرفتن را داشته و هم اطعام را، در این صورت اگر بتوان آن را از تَرَکه خارج کرد، از آن برداشت مى‏شود و در غیر این صورت بر پسر بزرگتر واجب است که روزه را بگیرد.

س 2: مرد بزرگسالى به دلایل مشخصى از خانواده‏اش جدا شده و برقرارى ارتباط با آنها براى او مقدور نیست. وى فرزند بزرگ خانواده هم هست و پدرش در این مدت فوت کرده است و نمى‏داند چه مقدار نماز قضا و غیر آن بر عهده پدرش است و مال کافى هم براى اجیر گرفتن در اختیار ندارد و خودش هم به علت سن زیاد نمى‏تواند آنها را بجا آورد، وظیفه وى چیست؟

جواب: قضاى نمازهاى پدر واجب نیست، مگر آن مقدارى که پسر بزرگتر یقین به فوت آن دارد و بر پسر بزرگتر واجب است که نمازهاى پدرش را به هر صورتى که امکان دارد، قضا نماید و اگر از انجام آن حتى از اجیر گرفتن براى انجام آن هم عاجز باشد، معذور است.

س 3: اگر فرزند بزرگ میّت دختر و فرزند دوم او پسر باشد، آیا قضاى نمازها و روزه‏هاى پدر و مادر بر این پسر واجب است؟

جواب: ملاک واجب بودن قضاى نماز و روزه پدر و مادر این است که فرزند مذّکر از دیگر اولاد ذکور میّت - اگر میّت اولاد ذکور داشته باشد - بزرگتر باشد، و در فرض سؤال قضاى نماز و روزه پدر بر پسر که فرزند دوم پدر است، واجب است و قضاى نماز و روزه‏اى که از مادر فوت شده، نیز واجب است.

س 4: اگر پسر بزرگ چه بالغ باشد یا غیر بالغ، قبل از پدر فوت کند. آیا قضاى نمازهاى پدر از فرزندان دیگر ساقط مى‏شود؟

جاب: تکلیف قضاى نماز و روزه پدر بر پسر بزرگى واجب است که هنگام وفات پدر زنده باشد، هر چند فرزند اول یا پسر اول پدر نباشد.

س 5: من پسر بزرگ خانواده هستم. آیا واجب است براى خواندن نمازهاى قضاى پدرم، تا زنده است از او تحقیق کنم یا این که بر او واجب است مرا از مقدار آن آگاه نماید؟ در صورتى که مرا مطلع نکند، تکلیف من چیست؟

جواب: تفحص و سؤال بر شما واجب نیست، ولى بر پدر واجب است تا فرصت دارد خودش بخواند و اگر نتوانست وصیت نماید. به هرحال پسر بزرگ مکلّف است که بعد از فوت پدرش، آن مقدار از نماز و روزه‏هائى را که یقین دارد از پدرش فوت شده است، قضا نماید.

س 6: اگر شخصى فوت کند و همه دارائى او خانه‏اى باشد که فرزندانش در آن سکونت دارند، و نماز و روزه بر ذمه او باشد و پسر بزرگ او هم به علت کارهاى روزانه قادر به قضاى آن نباشد، آیا واجب است که این خانه را بفروشند و نماز و روزه او را قضا نمایند؟

جواب: در فرض مرقوم، فروش خانه واجب نیست، ولى قضاى نماز و روزه‏اى که به عهده پدر است، در هر حالى بر پسر بزرگتر واجب است، مگر در صورتى که میّت وصیت به اجیر گرفتن از ثلث ترکه‏اش کرده باشد و ثلث ترکه هم براى انجام همه نماز و روزه‏هاى او کفایت کند که در این صورت ثلث ترکه باید براى آن مصرف شود.

س 7: آیا اگر پسر بزرگ که قضاى نماز پدر بر عهده اوست، فوت نماید، انجام آنها بر ذمه وارث پسر بزرگ است یا این که به پسر بعدىِ پدر (برادرِ پسر بزرگ) منتقل مى‏شود؟

جواب: قضاى نماز و روزه پدر که بر پسر بزرگ واجب است، با فوت وى پس از فوت پدرش، بر پسر و یا برادر او واجب نمى‏شود.

س 8: اگر پدرى اصلا نماز نخوانده باشد، آیا همه نمازهاى او قضا دارد و انجام آنها بر پسر بزرگ او واجب است؟

جواب: بنا بر احتیاط در این صورت هم قضاى آنها واجب است.

س 9: پدرى که همه اعمال عبادى خود را عمدا انجام نداده است، آیا بر پسر بزرگ قضاى همه نمازها و روزه‏هائى را که پدرش انجام نداده و به پنجاه سال مى‏رسد، واجب است؟

جواب: اگر ترک نماز و روزه بر اثر طغیان باشد، قضاى آنها بر پسر بزرگ واجب نیست. ولى در این صورت هم احتیاط در قضاى آنها ترک نشود.

س 10: اگر قضاى نماز و روزه بر عهده پسر بزرگ باشد و قضاى نماز و روزه پدر هم برآن اضافه گردد، کدام یک مقدم است؟

جواب: در این صورت مخیّر است و شروع به انجام هر کدام کند، صحیح است.

س 11: پدرم مقدارى نماز قضا دارد، ولى قدرت انجام آن را ندارد. آیا بر من که پسر بزرگ خانواده هستم، جایز است در زمان حیات پدرم نمازهاى فوت شده او را قضا نمایم و یا شخصى را اجیر کنم تا آن را انجام دهد؟

جواب: نیابت از شخص زنده براى انجام نماز و روزه قضا صحیح نیست.

نماز یعنی عملی مرکب از قیام و قعود، رکوع و سجود، ذکر و دعا و قرآن که با شرایط و کیفیت خاصی خوانده می شود .

"کتاب احکام آموزشی عبادات"

6. نمازی که به واسطه اجاره و نذر و قسم و عهد واجب می شود و نماز جمعه از نماز های روزانه است.

"رساله توضیح المسائل آیت الله سیستانی"

و بین نماز های مستحبی به خواندن نافله های شبانه روزی بیشتر سفارش شده و آنها در غیر روز جمعه سی و چهار رکعتند، که هشت رکعت آن نافله ظهر و هشت رکعت نافله عصر و چهار رکعت نافله مغرب و دو رکعت نافله عشا را بنابر احتیاط واجب باید نشسته بخواند، یک رکعت حساب می شود.

ولی در روز جمعه بر شانزده رکعت نافله ظهر و عصر ،چهار رکعت اضافه می شود و بهتر آن است که تمام بیست رکعت را پیش از زوال به جا آورد.

به جز دو رکعت آن که بهتر است در وقت زوال باشد.

"رساله توضیح المسائل آیت الله سیستانی"

1. از اول آفتاب تا ظهر وقت به جا آوردن مرا داری، 9 قنوت دارم و دو رکعتی ام؛ فعلا واجب نیستم و مستحبم، اما وقتی امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف تشریف آوردند واجب می شوم؟

الف) برای آشنایی بیشتر با من به این آیه دقت کنید: "واقیموا الصلوه و اتو الزکاه و ارکعوا مع الراکعین". 

- من مصداقی برای بیت شعری معروف هستم: "بنی آدم اعضای یکدیگرند، که در آفرینش ز یک گوهرند"

ب) جبرئیل آرزوی به جا آوردن مرا داشت.

3.

الف) مرا به انواع مختلفی می شود خواند؛

ب) خدا نکند که من بر شما واجب شوم؛

ج) دارای 10 رکوع و 2 رکعت هستم؛

4. نماز های پر فضیلت مستحبی هستم که باعث بر آوردن حاجات و آمرزش گناهان می شوم؛ بین دو نماز مغرب و عشاء خوانده می شود.

5.

باید مرا آهسته خواند

نیتم را بر زبان نیاورید

قنوت و سوره هم ندارم

حتی بسم الله الرحمن الرحیم مرا آهسته بگویید.